Sağlıklı bireylerde klinik Pilates egzersizlerinin fiziksel uygunluk üzerine etkisi

Amaç: Bu çalışmanın amacı, sağlıklı kişilerde klinik Pilates egzersizlerinin fiziksel uygunluk parametreleri üzerine etkisini araştırmaktı.
Yöntem: Çalışmamıza Bayındır Hastanesi’nde çalışan, yaşları 20-50 arasında değişen 35 sağlıklı birey katıldı. Bireylere 8 hafta süreyle, haftada 3 gün, 45-60 dakika fizyoterapist eşliğinde Pilates egzersizleri yaptırıldı. Kişilerin fiziksel uygunluk
parametrelerini değerlendirmek üzere yapılan ölçümler; Pilates eğitimi öncesi, sonrası ve eğitim sonrası 6.hafta ve 12. haftada
tekrarlandı. Bireylerin vücut kompozisyonu, kas kuvveti, kassal endurans, esneklik, denge, kardiyovasküler endurans ölçümleri
değerlendirildi.
Bulgular: Bireylerin Pilates eğitimi sonrası triseps, abdominal, suprailiak deri kıvrımları, yağ ölçüm oranı, bel çevre ölçümü, kalça
çevre ölçümü ve bel kalça oranı değerlerindeki değişim anlamlı bulundu (p<0.05). Pilates eğitimi sonrası gövde, üst ve alt
ekstremite kas kuvvetlerinde, tüm endurans ve esneklik testlerinde, dengede, 6 dakika yürüme testi yürüme mesafelerinde
anlamlı artış bulundu (p<0.05). Kas kuvveti, esneklik, endurans, denge ve yürüme mesafelerindeki bu etki Pilates eğitimi sonrası
12. haftaya kadar korundu.
Sonuç: Sonuçlar Pilates egzersizlerinin sağlıklı kişilerde kas kuvveti ve fiziksel uygunluğu artırmada etkili bir yöntem olabileceğini
gösterdi.
Anahtar kelimeler: Pilates egzersizleri, Fiziksel uygunluk, Kas kuvveti.

Joseph Humbertus Pilates tarafından
1920'li yıllarda Almanya'da geliştirilen
Pilates egzersizleri ülkemizde
fizyoterapistlerin son yıllarda ilgisini çekmeye
başlamıştır. Pilates, fiziksel uygunluk üzerine
kendi felsefesini oluşturmuştur. Pilates
yönteminin temeli eski Yunan felsefesinden
gelen akıl ve vücut birlikteliğidir. Pilates,
doğunun akıl-vücut-ruh teorilerinin batının
biyomekanik, motor öğrenme ve core
stabilizasyon teorileri ile birleşiminden temel
almıştır.1,2 Akıl vücut egzersizleri, solunum ve
propriosepsiyona özel dikkati içermektedir.3,4
Mental çaba gerektiren, kontrollü bir hızda
yapılan Pilates egzersizleri özel kasların
aktivasyonu, hareketin kalitesi, kararlılık ve
hareketin kontrolü üzerinde
odaklanmaktadır.2-6
Pilates, izometrik, eksentrik ve konsentrik
kas kontraksiyon ve ko-kontraksiyonlarını
içeren çoklu kas sinerjilerinden oluşmaktadır.
Lumbopelvik stabilizasyon, kararlılık,
omurganın segmental mobilizasyonu, omuz,
dirsek, kalça, diz, ayak bileği mobilizasyonu ve
stabilitesi, koordinasyon ve dengenin üzerinde
durmaktadır. Göğüs kafesinin posterior ve
laterale ekspansiyonu yolu ile yapılan
solunum, vertebranın, kolların ve bacakların
inhalasyon ve ekshalasyonda doğal hareketini
fasilite etmekte ve valsalvayı önlemektedir.7
Modifiye Pilates, Joseph Pilates’in temel
bilgilerini, felsefesini ve modifiye edilmiş
egzersizlerini kullanmaktadır. Tüm yaştaki
bireyler için, hamilelik veya travma
sonrasında, aynı zamanda elit sporcu ve
dansçılarda kullanmak için modifiye
edilmiştir.8 Rehabilitasyon programlarında
başlangıç seviyesi için kuvvetlendirme amaçlı
kullanılabileceği gibi, elit bir sporcunun zorlu
kondüsyonuna da uyarlanabilmektedir.9
Pilates egzersizlerinin kronik ağrısı,
skolyoz tedavisi, osteoartrit tedavisi, hastanede
yatan hastalarda mobilite, jimnastikçilerde
aktivite gelişimi, esneklik ve vücut
kompozisyonu üzerine etkileri kısıtlı sayıda
çalışmada araştırma konusu olmuştur.10-15
Literatüre bakıldığında, birçok araştırmacı
Pilates egzersizlerinin kassal enduransı
artırdığını, esneklik ve vücut kompozisyonunu
geliştirdiğini gösterse de, bu konudaki deneysel
araştırmalar yetersizdir.16,17 Çalışmamızın
amacı, sağlıklı kişilerde klinik Pilates
egzersizlerinin fiziksel uygunluk parametreleri
üzerine etkisini araştırmaktı.
YÖNTEM
Çalışmamız, Söğütözü Bayındır Hastanesi
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nde
gerçekleştirildi. Ocak-Ağustos 2010 tarihleri
arasında Bayındır Hastanesi’nde çalışan
gönüllü bireyler arasından 20-50 yaş grubunda
35 birey çalışmaya alındı.
Bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Sağlık
Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve
Rehabilitasyon Bölümü araştırma projesi
olarak Ankara 3 Numaralı Klinik Araştırmalar
Etik Kurulu değerlendirmesi ile 07 Aralık 2009
tarihli ve LUT 09/141 Kayıt Numarası ile
kabul edildi.
Çalışmaya katılmak üzere başvuran,
onkolojik, nörolojik ve ortopedik hastalığı
olmayan ve herhangi başka bir egzersiz
programına devam etmeyen gönüllü bireyler,
öncelikle kardiyoloji doktoru tarafından
değerlendirildi ve egzersiz programına
katılmasında kardiyolojik açıdan sakınca
bulunmayanlar araştırmamıza dâhil edildi.
Bireylerin Pilates egzersiz eğitimi öncesi,
sonrasında ve Pilates egzersizlerinin uzun
dönem etkinliğini belirlemek amacıyla da 8
haftalık eğitimden sonraki 6. ve 12. haftalarda
fiziksel uygunluk parametreleri
değerlendirildi.
Vücut kompozisyonu vücut kütle indeksi
(VKİ), yağ ölçümü ve bel/kalça oranı ile,
kardiovasküler endurans 6 dakika yürüme
testi ile, esneklik; otur-uzan testi, omuz
fleksiyonu testi, gövde ve boyun ekstansiyonu
testi, gövde lateral fleksiyonu testi, M.
Quadriceps femoris ve M. Iliopsoas esneklik
testi ile, kassal kuvvet ve endurans, manuel
kas testi, çömelme testi, modifiye push-ups
testi, sit-ups testi, dinamik sırt ekstansiyonu
testi ile, motor fiziksel uygunluk, gözler açık
tek ayak üstünde durma testi ile
değerlendirildi.18-20
Egzersiz protokolü
Bireylere haftada 3 kez olmak üzere 8
hafta süreyle Pilates egzersizleri fizyoterapist
eşliğinde grup eğitimi şeklinde yaptırıldı. Her
egzersiz seansı 45-60 dk olarak planlandı.
Egzersiz programı 10 dk ısınma, 25-40 dk
minder üzerinde yapılan egzersizler ve 10 dk
soğuma periyotlarından oluştu.